Szeląg Wielki

Jezioro ma długość aż 12,7 kilometra, ale jego szerokość jest niewielka, średnio to kilometr. Połączone jest z systemem Pojezierza Iławskiego i Kanału Elbląskiego przez Kanał Ostródzki (nazwa nieoficjalna), który uchodzi do jeziora mniej więcej w połowie jego długości. Z kolei kolejnym kanałem przepłyniemy na jezioro Szeląg Mały. Kanał ten nie ma oficjalnej nazwy, a wyróżnia się tym, że długi odcinek kanałowy znajduje się w tunelu (w tunelu jest również ścieżka holownicza).

Jezioro ma długość aż 12,7 kilometra, ale jego szerokość jest niewielka, średnio to kilometr. Połączone jest z systemem Pojezierza Iławskiego i Kanału Elbląskiego przez Kanał Ostródzki (nazwa nieoficjalna), który uchodzi do jeziora mniej więcej w połowie jego długości. Z kolei kolejnym kanałem przepłyniemy na jezioro Szeląg Mały. Kanał ten nie ma oficjalnej nazwy, a wyróżnia się tym, że długi odcinek kanałowy znajduje się w tunelu (w tunelu jest również ścieżka holownicza). Tunel ten poprowadzono pod groblą, którą wcześniej sztucznie usypano w celu poprowadzenia linii kolejowej i drogi. Spowodowało to podział jeziora Szeląg na dwa odrębne akweny Szeląg Wielki i Szeląg Mały. Jezioro Szeląg Mały, które stanowi w tym rejonie kraniec systemu połączonych kanałami jezior Pojezierza Iławskiego.

Na Szelągu Wielkim nie znajdziemy typowych dla Jezioraka czy innych jezior marin czy przystani żeglarskich. Są natomiast miejsca gdzie wodniacy mogą znaleźć niewielki "przyczółek" do zacumowania i skorzystać z lokalnej infrastruktury - wc, prysznica, baru, minisklepiku czy restauracji. To ośrodki wypoczynkowe, hotel, pola namiotowe czy "miejsca rekreacji". Na ich tle wyróżnia się przystań gminna w Kątnie i pole namiotowe Zakątek. Nie wszędzie przypływający wodniacy są chętnie i mile widziani, ale na szczęście jak na wielkość jeziora takich miejsc jest wystarczająco dużo, aby spędzić tu dwa a nawet trzy dni.

Niskie linie energetyczne
Duża przeszkodę dla wodniaków stanowią dwie linie energetyczne w południowej części jeziora. Jedna z nich przechodzi na wysokości 11 metrów (są źródła podające 12 albo 14 metrów), a więc stanowi przeszkodę dla większości współczesnych jachtów żaglowych, druga (wysokość 11 metrów lub mniej) zaś usytuowana jest równolegle do brzegu przy przystani/pomoście Parkingu imienia Zielaka. Ta druga linia jest zupełnie niewidoczna, gdyż słupy energetyczne są całkowicie zasłonięte przez drzewa. Pomost jest tam zrujnowany, więc chcąc dobić do brzegu wpadacie na druty.

• Niewidoczna linia energetyczna - tutaj

Część północna
Eksplorację jeziora zaczynamy od skrętu w lewo, w kierunku północno-zachodnim. Na lewym brzegu baseny i zabudowania gospodarstwa rybackiego (z "basenikiem" portowym wchodzącym w głąb lądu) i szpecący widok wiatrak. Na razie pojedynczy, a nie ferma wiatrowa. W pobliżu kąpielisko. Pomijając odcinek gospodarstwa rybackiego, na obu brzegach gęsty las. Brzeg wschodni to słynny rezerwat "Sosny Taborskie", które kiedyś spławiano w tratwach Kanałem Elbląskim.
Na przeciwległym brzegu ujście rzeki Taborzanki 53°44'43.7"N 20°00'58.1"E, z wody trudno zobaczyć to miejsce.

Aktualizacja 2021:
Za przystanią rybacką na lewym brzegu w Warlitach Wielkich wybudowano gminne miejsce rekreacji. Oprócz miniplaży z możliwością wejścia do wody, wc toi-toi i miejsca na grilla jest niewielki pomost do którego możemy zacumować. Przy krańcu pomostu głębokości nie przekraczają jednego metra.

Tuż obok, wybudowano Natural Hotel. Teren hotelu obejmuje rozległy obszar wzdłuż brzegu, włącznie z kąpieliskiem i pomostem typu "molo", okalającym wewnętrzne kąpielisko. Do pomostu można - jak na razie - okazjonalnie zacumować, zwłaszcza jeśli swoim zachowaniem nie będziemy stwarzać problemu. Polecam smaczny posiłek w hotelowej restauracji.

Kolejne przystanie znajdują się na samym końcu jeziora. Są to dwa ośrodki wypoczynkowe i pole namiotowe Zakątek. Cumujemy do pomostu Zakątka, gdzie możemy skorzystać z wc, prysznica, kręgu oggniskowego, baru i minisklepiku.

Część południowa
Jeśli po wypłynięciu z Kanału Ostródzkiego skręcimy w prawo, wówczas popłyniemy w kierunku południowo-zachodnim. Jezioro łagodnie zakręca - najpierw w kierunku wschodnim, następnie na zachód. Na prawym brzegu miejscowość Zwierzewo. Tu kończy się na obu brzegach zwarta ściana lasów. 
W Zwierzewie, na lewym brzegu możemy zacumować przy gminnym miejscu rekreacji, nazywanym Pomost nad Szelągiem. To kąpielisko z pomostem, do którego możemy zacumować. 

Aktualizacja 2023: turystom wodnym zaczęto utrudniać korzystanie z tego miejsca. Pojawiły się tabliczki z zakazem korzystania ze slipu, dobijania itp  itp. Tuż obok możemy jednak dobić wprost do brzegu, cumują tu liczne łodzie wędkarskie mające tu nieformalną stanicę.

Na lewym brzegu nieco dalej miejscowość Kątno. Tam kąpielisko przy brzegu i pomost Agroturystyki Rancho Bogdana. Czy pozwolą Wam tu zacumować - sprawdźcie. W pobliżu charakerystyczne pomosty zajęte w całości przez domy na wodzie - to Pajda Mazur.  Dalej kąpielisko i pomost wypożyczalni sprzętu wodnego. Kiedyś z konieczności cumowało się do pomostów kąpieliska, teraz, od 2023 roku możemy zacumować nieco dalej, do pomostu gminnego z y-bomami. To miejsce, które w perspektywie może rozwinąć się w przystań, gdyż na brzegu powstaje pole kamperowe, z którego udogodnień będą mogli korzystać wodniacy.

Za Kątnem przez jezioro przechodzi niska linia energetyczna o wysokości 11 metrów. Nie jest zaznaczona na większości map i nie jest opisana w przewodnikach.

Dopływamy do ujścia kanału. Tuż przed nim na lewym brzegu ośrodek wypoczynkowy "Pod Sosnami". Na pomoście tuż przy kanale tabliczka "zakaz cumowania", ale możecie tu jak najbardziej zacumować, tylko przy pomoście oddalonym nieco od głównego budynku

Kanał i tunel
Wpływamy do kanału. Nad kanałem poprowadzono ogromny nasyp, który sztucznie podzielił Szeląg na dwa jeziora. W nasypie wykopano następnie tunel, którym przepływamy na jezioro Szeląg Mały. Górą poprowadzono drogę i linię kolejową. Tunel ma ścieżkę holowniczą. Mijanie odradzam, możliwe jest jedynie w przypadku bardzo niewielkich jednostek. Można wysadzić desant i sprawdzić, czy z przeciwka nie będzie płynąć jakaś jednostka a zwłaszcza niewielki statek pasażerski - kursują tu w sezonie dość regularnie statki z Ostródy do przystani w Starych Jabłonkach przy Hotelu Anders.

Zakupy
Sklep spożywczy w Zwierzewie - spacer od Pomostu gminnego mniej więcej około kilometra.
Sklepy w Starych Jabłonkach - dojście od Pola Pod Sosnami około pół kilometra.

Komunikacja - pociągi i autobusy
Dogodny dojazd do Ostródy z miejscowości Warlity Wielkie autobusem miejskim.
Ze Starych Jabłonek dojazd pociągami osobowymi do Ostródy i Olsztyna.

Przystanie, pomosty i miejsca z możliwością awaryjnego zacumowania

• Warlity Wielkie, Gospodarstwo Rybackie, 53°44'42.6"N 20°00'27.1"E.
  Niewielki pomost cumowniczy w zatoczce. Miejsce dla rezydentów.
  
• Warlity Wielkie, Zielona Plaża im. Białego. Pomost gminny. GPS: 53°44'46.7"N 20°00'22.9"E. Wc toi-toi, wiata i krąg ogniskowy. Niewielki pomost, przy pomoście spłycenia. Opis w przygotowaniu.
  
• Warlity Wielkie, Natural Hotel, GPS: 53°44'51.9"N 20°00'13.2"E. Pomost hotelowy okalający kąpielisko, z możliwością zacumowania dla załóg, które swoim zachowaniem nie zakłócą i nie utrudnią wypoczynku gościom hotelowym. Opis tutaj
  
• Szeląg, Ośrodek Stowarzyszenia Miłośników Szeląga. GPS: 53°45'56.7"N 19°57'38.9"E. Solidny pomost. Miejsce zorientowane na wypoczynek członków stowarzyszenia.
  
• Szeląg, Zakątek Pole Namiotowe, tel. 502-493-476. GPS: 53°46'09.6"N 19°57'17.3"E. Wc, prysznic, minisklepik pola namiotowego, bar. Pomost dla wodniaków, którzy są mile widziani. Opis tutaj
  
• Szeląg, Pomost leśniczówki. GPS: 53°46'10.8"N 19°57'06.4"E.
  To miejsce do dobijania wyłącznie w sytuacji awaryjnej.
  
• Kątno, Przystań "Domków na wodzie" Pajda Mazur. GPS: 53°42'12.2"N 20°04'30.0"E. Pomosty przystani w całości zajęte przez domki na wodzie.
  
• Kątno, Liberta Marina, pomost wypożyczalni sprzętu wodnego, bar Zanzibar. Tel. 668-157-409.
  GPS: 53°70'33.7"N, 20°07'51.6"E. Tel. 668-157-409. Strona internetowa Liberta Marina tutaj. Opis w przygotowaniu.
  
• Kątno, Plaża gminna z pomostami, GPS: 53°42'09.2"N 20°04'33.6"E. Pomost umożliwiający zacumowanie. Slip ogólnodostępny, obok kąpielisko z wc toi-toi. W związku z wybudowaniem w sąsiedztwie przystani gminnej w Kątnie obecni na kąpielisku i pomostach mogą Wam sugerować przepłynięcie tamże (150 metrów dalej). Opis w przygotowaniu.
• Kątno, Przystań gminna z pomostami, GPS: 53°44'46.7"N 20°00'22.9"E. Pomost z y-bomami. 150 metrów obok kąpielisko z wc toi-toi. W części lądowej na razie brak infrastruktury, ale tuż przy przystani powstaje (2024) pole biwakowe i kamperowe Tarasy Mazur, na którym będą dla wodniaków dostępne wc i prysznice, a prawdodpodobnie także możliwość podłączenia do prądu.
  Opis tutaj
• Zwierzewo, Pomost nad Szelągiem, GPS: 53°42'26.9"N 20°03'35.6"E
  slip tylko dla mieszkańców, wc toi-toi. Od 2023 zarządzająca pomostem gmina zniechęca wodniaków do przypływania tutaj. Możliwe tablice z zakazem slipowania czy cumowania. Tuż obok możliwość dobicia wprost do brzegu w sąsiedztwie łodzi wędkarskich mających tu nieformalną przystań, Opis w przygotowaniu.
  
• Stare Jabłonki, Pod Sosnami, pole namiotowe i ośrodek. GPS: 53°41'33.9"N 20°04'41.5"E
  Cumujemy obok kąpieliska wprost do brzegu. Obok, wdłuż brzegu w kierunku północnym,  są prywatne pomosty, dalszy w zatoczce gdzie możemy też wylądować wprost na brzegu.
  Jest tam też miejsce do lądowania wprost do brzegu. Na miejscu bar, wc, prysznic. Do sklepu 500 metrów. Tel. 601-611-946, strona: podsosnami.biwak.pl. Opis w przygotowaniu.
  Uwaga, łatwo pomylić Pod Sosnami z innym ośrodkiem, z którym graniczy. Ośrodek ten znajduje się tuż przy wejściu do kanału, należy do Stowarzyszenia (Bractwa) Polspeed. Jest tam długi pomost z zakazem cumowania.  
• Stare Jabłonki, Parking samochodowy im. Zielaka, GPS: 53°41'25.9"N 20°04'41.1"E. Wc toi-toi, zrujnowany pomost cumowniczy, niewidoczna linia wysokiego napięcia nisko nad wodą bardzo blisko brzegu. Wpadniemy na linię energetyczną, jeśli zdecydujemy się dobijać do brzegu w rejonie parkingu. Nieco dalej na zachód linia wchodzi głębiej w ląd i jest tam możliwość dobicia "na dziko" do brzegu. Należy uważać i obserwować przebieg drutów. Opis tutaj.
  

Warto przeczytać

• Galeria zdjęć jeziora Szeląg Wielki na naszej stronie - tutaj
  
• Linie wysokiego napięcia na Pojezierzu Iławskim - zestawienie tutaj
• Niewidoczna linia energetyczna przy parkingu im. Zielaka - tutaj
  

Piotr Salecki (kwiecień 2017, aktualizacja 2022, 2024)

Północny kraniec jeziora - fot. Piotr Salecki (2016)


Panorama jeziora w kierunku północnego krańca i przystani campingu Zakątek - fot. Piotr Salecki (2022)