Motława

Większa mapka tutaj lub kliknij mapkę Większa mapka tutaj lub kliknij mapkę. Bardziej szczegółowy opis rysunku łącznie z opisem miejsc zaznaczonych liczbami jest tutaj (Polski Hak-Zielony Most/Marina Szafarnia) i tutaj (Zielony Most-Żabi Kruk)

Żuławską rzeką do centrum Gdańska Motława to rzeka o długości około 64 kilometrów. Jej źródła znajdują się w dwóch miejscach. Jedno z nich w okolicy Tczewa, a dokładniej w pobliżu Stargardu Gdańskiego, w jeziorze Szpęgawskim Południowym. Na terenie Pojezierza Starogardzkiego nazywa sie Szpęgawą. Przepływa przez jezioro Rokickie Duże w pobliżu Tczewa, gdzie staje się już Motławą. Drugie źródło znajduje się w okolicy miejscowości Ptaszniki, w pobliżu Wisły. Tam płynie wiele spływów kajakowych, by po przewiezieniu kajaków około 1,5 kilometra do Wisły zatoczyć pętlę i powrócić do Gdańska z drugiej strony. Źródlane odnogi łączą się ze sobą pomiędzy miejscowościami Krzywe Koło i Suchy Dąb. Główne dopływy Motławy to Kanał Młyński Rów, Kanał Czarna Łacha, Kłodawa Stara Radunia. Rzeka przez Żuławy Gdańskie dopływa do Gdańska. W 2019 na Motławie wybudowano przystanie kajakowo-wodniackie w Krępcu, Dziewięciu Włókach, Wiślinie, Lędowie, Wróblewie i Suchym Dębie. Przystanie te mają pływające pomosty cumownicze, wiaty biesiadne, wc i śmietniki i w istotny sposób zwiększają komfort postojów i biwaków. Kolejne takie przystanie powstaną na gdańskim odcinku Motławy do 2021 roku. W okolicy zabytkowego węzła wodnego Kamienna Grodza na wschód prowadzi Opływ Motławy, którym można także (ale tylko kajakami) dopłynąć do Martwej Wisły w okolicy Mostu Siennickiego. W końcowym biegu, na terenie Starego Miasta przy Muzeum Morskim na wprost Żurawia Gdańskiego rzeka dzieli się na dwa ramiona - Nową Motławę i Starą Motławę. Obie odnogi łączy także (wcześniej) Kanał Młyński, dzięki czemu możemy w rejonie Starego Miasta zatoczyć pętlę (niestety tylko kajakami, lub niewielkimi motorówkami, pontonami itp. ze względu na niskie mostki na Kanale Młyńskim). Po minięciu samego serca Starego Miasta uchodzi do Martwej Wisły w okolicy Polskiego Haka. Motława jest rzeką nizinną, o niewielkim spadku a więc o niewielkim prądzie. Dzięki temu można nią pływać także "w górę", bez większego wysiłku. Szlak Motławy opisuję "pod prąd", od ujścia rzeki do Martwej Wisły w Gdańsku do Ptaszników, w górze rzeki. Robię tak dlatego, że większość wodniaków rozpoczyna swoj rejs po Motławie właśnie z Gdańska. W sierpniu i wrześniu na rzece można spotkać dywany z wodnej roślinności, które z powodu niewielkiego prądu na pewnych odcinkach całkowicie zasłaniają rzekę, uniemożliwiając lub utrudniając żeglugę.  Pływające wyspy i kępy oderwanej od  brzegu roślinności oraz różne płynące z prądem śmieci, kawałki drewna czy gałęzie mogą nam przeszkodzić zawsze. Linie wysokiego napięcia, mosty i inne przeszkody nawigacyjne poza ujściowym odcinkiem Motławy w Gdańsku nie są w żaden sposób oznakowane. Locję Motławy podzieliłem na bardziej szczegółowo opisane odcinki Motławą do Gdańska - od Martwej Wisły do Mariny Gdańsk tutaj Wokół Gdańska: szlak Starej Motławy tutaj Wokół Gdańska: szlak Wyspy Spichrzów i Ołowianki Wokół Gdańska: Szlak Opływu Motławy tutaj Motławą na Żuławy Gdańskie: Marina Gdańsk - Kamienna Grodza klikamy Kamienna Grodza - Krępiec klikamy Krępiec - Suchy Dąb klikamy Suchy Dąb - Ptaszniki/Czatkowo

Gdańskie ramiona
Motława to rzeka, którą można na różnych odcinkach przepłynąć jachtem, motorówką, kajakiem czy łodzią wiosłową. Najbardziej znany i uczęszczany odcinek Motławy prowadzi oczywiście od Martwej Wisły do położonej na Starym Mieście Mariny Gdańsk, którą niejako "zamyka" Most Stągiewny. Manewrujące jachty powinny brać poprawkę na zmienny prąd rzeki, który choć niewielki potrafi efektownie popsuć idealnie zaplanowany manewr cumowania. Można powiedzieć, że Motława przepływa przez samo serce gdańskiej Starówki, a dzięki kilku odgałęzieniom, możliwe jest zobaczenie zabytków i ciekawych miejsc z innej perspektywy - od strony wody. Przy gdańskim Żurawiu rzeka dzieli się na dwa ramiona - wschodnie nazywane na gdańskim odcinku Nową Motławą, które jest głównym nurtem rzeki i dalej prowadzi jako Motława na Żuławy Gdańskie. Z kolei ramię zachodnie - Stara Motława - prowadzi wzdłuż Długiego Pobrzeża do Mostu Zielonego, i dalej aż do Baszty Pod Zrębem, gdzie kończy się ślepo. Oba ramiona połączone są Kanałem Młyńskim, dzięki czemu możliwe jest opłynięcie dookoła Wyspy Spichrzów, a dzięki Kanałowi Na Stępce - także wyspy Ołowianki.


Gdańskie ramiona Motławy - synteza
Motława rozgałęzia się na wysokości Żurawia Gdańskiego, pomiędzy Żurawiem a Muzeum Morskim. W rozgałęzieniu zlokalizowana jest obrotnica dla statków. Pomiędzy Starą a Nową Motławą usytuowana jest Wyspa Spichrzów, natomiast pomiędzy Motławą a Kanałem Na Stępce - Wyspa Ołowianka.

• Nowa Motława stanowi ramię wschodnie i jest głównym nurtem rzeki. Na Nową Motławę wpływamy aby zacumować w Marinie Gdańsk.
• Stara Motława stanowi ramię zachodnie i  prowadzi do mostu Zielonego (który ma mieć przywróconą funkcję mostu zwodzonego). Za Mostem Zielonym, na wschodnim brzegu zlokalizowana jest polecana restauracja Miasto Aniołów. Smacznie karmią a promocyjne ceny zestawów obiadowych w dni powszednie to 17 zł (listopad 2010). Weryfikujcie te informacje! Od Mostu Zielonego popłyniemy jeszcze około kilometra, mijając kilka mostów, aż do ślepego zakończenia.
• Kanał Młyński łączy oba odgałęzienia Motławy od strony południowej i Wyspę  Spichrzow odcina od lądu. Płynąc nim możemy zatoczyć pętlę wokół Wyspy Spichrzów (tylko kajaki).
• Kanał Na Stępce prowadzi od Siennej Grobli do Nowej Motławy przy Marinie Gdańsk. Opływa od wschodniej strony wyspę Ołowiankę i łączy Motławę z Nową Motławą

Niektórzy zaliczają kanał Na Stępce do biegu Nowej Motławy.

Jak eksplorować Motławę?
Od strony Martwej Wisły Motławą dopłyniemy na Stare Miasto każdą jednostką (zasadniczo ta część Gdańska z Żurawiem, Długim Targiem, Rybackim Pobrzeżem Piwną, Długą, nazywa się Młodym Miastem, ale wszyscy mówią o tym regionie Starówka albo Stare Miasto). Analogicznie Nową Motławą - dotrzemy do Mostu Stągiewnego, który "zamyka" Marinę Gdańsk a Starą Motławą do Mostu Zielonego każdą jednostką.  Oba mosty mają być w przyszłości zwodzone, jak przed laty. Należy pamiętać o tym, że większa jednostka wpływając aż do Mostu Stągiewnego, może nie mieć miejsca do obrócenia się i będzie trzeba wracać "rakiem". Dalej, za owymi mostami, mamy cztery możliwości dalszej żeglugi: jachtem (z położonym masztem), motorówką, kajakiem, łodzią wiosłową.

Zasięg poszczególnych jednostek - z powodu niskich mostów - uzależniony jest od ich wysokości a także od poziomu wody w rzece, który często bywa zmienny. Klasyczny szlak Motławy dostępny jest od Gdańska dla jachtów z położonym masztem do miejscowości Wiślina, gdzie znajduje się niski mostek. Dalej mogą płynąć jedynie naprawdę niskie jednostki. Najdalej małą motorówką dotarłem w okolice miejscowości Suchy Dąb, gdzie znajduje się bardzo niski most. Dalej popłyną już tylko kajaki i łodzie wiosłowe. Duże znaczenie ma także poziom wody w rzece. Po intensywnych opadach zasięg Waszego rejsu może być ograniczony. Szczegółowe informacje o możliwości eksploracji Motławy, przy założeniu odniesienia do średniego stanu wody, będą przy opisie poszczególnych odcinków (patrz niżej) oraz na mapce (wkrótce).

Gdzie popłyniemy Motławą - warianty tras

• Motławą do Gdańska - od Martwej Wisły do Mariny Gdańsk (klikamy)
  To droga wszystkich jachtów płynących do Gdańska z Zatoki Gdańskiej kanałem portowym (jachty, motorówki, w zasadzie bez ograniczeń, zakaz ruchu kajaków!), lub śródlądowym szlakiem Martwej Wisły (jachty z położonym masztem, motorówki, kajaki, łodzie wiosłowe)
• Wokół Gdańska: szlak Starej Motławy (klikamy)
  Zachodnie ramię Motławy w sercu Starego Miasta, ślepa odnoga. Przepłyniemy jachtami z położonym masztem (od Mostu Zielonego), motorówkami, kajakami i łodziami wiosłowymi
• Wokół Gdańska: szlak Wyspy Spichrzów i Ołowianki (wkrótce)
  To połączenie odcinków Starej i Nowej Motławy. Z Mariny Gdańsk płyniemy Nową Motławą do Kanału Młyńskiego, którym dopływamy do Starej Motławy i po przepłynięciu przez Marinę Gdańsk wpływamy w Kanał Na Stępce (1 przenoska) skąd Motławą wracamy do Mariny Gdańsk. Trasę przepłyniemy tylko kajakami (niskie mostki na Kanale Młyńskim, przenosi i niskie mostki w Kanale Na Stępce)
• Wokół Gdańska: Szlak Opływu Motławy (klikamy)
  z Mariny Gdańsk Nową Motławą do Opływu Motławy, którym dopłyniemy do Martwej Wisły (1 przenoska) i powrócimy Motławą do Mariny Gdańsk (tylko kajaki i łodzie wiosłowe, jachty i motorówki dopłyną Opływem Motławy - ale płytko i niska druga kładka)
• Motławą na Żuławy Gdańskie
  - Marina Gdańsk - Kamienna Grodza (klikamy)
  - Kamienna Grodza - Krępiec (klikamy)
  - Krępiec - Suchy Dąb (klikamy)
  - Suchy Dąb - Ptaszniki/Czatkowo (wkrótce)
  To klasyczna trasa, pod prąd do Suchego Dębu i dalej do Ptaszników, lub w kierunku Tczewa (kajakami i łodziami wiosłowymi przepłyniemy całą trasę, jachtami dotrzemy do Krępca lub Wiśliny,  a może nawet Lędowa, natomiast małymi motorówkami do Suchego Dębu - gdzie jest bardzo niski most)

Ważne! Wrota przeciwpowodziowe stopnia wodnego Kamienna Grodza
W basenie dawnej śluzy Kamiennej zamontowane są wrota przeciwpowodziowe. Przeważnie są otwarte, jednak ich zamknięcie może być zasadniczą przeszkodą w dalszej żegludze. Jeszcze niedawno wrota zamykały się samoczynnie, przy wysokim stanie wody na Motławie, niejako automatycznie chroniąc Gdańsk przed zalaniem. Zdarzały się niespodzianki, gdy płynący w górę rzeki wracając zastawali wrota zamknięte. Także "przedsiębiorcy" młodzieńcy czasem bawili się w śluzowych i zamykali wrota przed płynącymi, żądając "drobnej opłaty". Opisała to jedna z uczestniczek takiego "zatrzymanego" spływu. Podczas moich rejsów Motławą podobna sytuacja nie miała miejsca, informujcie jednak o tym, jeśli coś takiego się zdarzy! Obecnie wrota są stale zablokowane i ich zamykanie nie jest samoczynne a następuje dopiero po zarządzeniu Rejonowego Zarządu Dróg Wodnych. Aktualizacja 2019 - niestety, wrota obecnie zamykane są automatycznie - patrz tutaj.

• Wrota Kamienna Grodza - tutaj

Piotr Salecki (maj-listopad 2010, aktualizacja 2018, 2020)

Warto przeczytać
::: Locja Motławy aktualna do 2009 roku - klikamy

Cumujemy na Motławie w Gdańsku część 1
Motława i jej okolice w rejonie gdańskiego Starego Miasta przeżywają okres dynamicznego rozwoju. Modernizowane są nabrzeża, powstają kładki zwodzone i obrotowe, żeglarze i wodniacy otrzymali wiele nowych miejsc cumowniczych. Jednocześnie zwiększył się ruch na wodzie a pływanie w tym rejonie wymaga wzmożonej uwagi.
Cały artykuł tutaj




Cumujemy na Motławie w Gdańsku część 2
Statki pasażerskie "białej floty", w tym duże katamarany typu "Szafir" wykonują w rejonie swoich przystani manewry mogące zaskoczyć przepływających wodniaków. Obracają się o 90, 180 a czasem nawet 360 stopni, płyną wstecz, często nie trzymając się prawej strony toru wodnego.
Cały artykuł tutaj





Wrota przeciwpowodziowe Kamienna Grodza blokują żeglugę po Motławie
Motława powyżej Gdańska  to atrakcyjny szlak dla kajaków, łodzi wiosłowych, mniejszych motorówek i jachtów. Wybudowanie szeregu przystani kajakowych (z których udogodnień mogą korzystać i inni wodniacy) jeszcze tę atrakcyjność podniosło. Niestety samoczynne wrota przeciwpowodziowe w Kamiennej Grodzy bardzo często się zamykają już przy bardzo niewielkim wzroście poziomu wody. Cały artykuł tutaj