Wrota przeciwpowodziowe działają nieprawidłowo i blokują turystykę wodną na Motławie

Motława powyżej Gdańska i Opływ Motławy to atrakcyjny szlak dla kajaków, łodzi wiosłowych, pontonów, mniejszych motorówek i jachtów. Wybudowanie szeregu przystani kajakowo-wodnych jeszcze tę atrakcyjność podniosło. Niestety samoczynne wrota przeciwpowodziowe w Kamiennej Grodzy i Wrota Żuławskie bardzo często się zamykają kiedy nie ma wzrostu poziomu wody, nie ma powodzi ani nawet zagrożenia powodzią. Oznacza to, że wrota te działają nieprawidłowo, niezgodnie z przeznaczeniem. Blokuje to turystykę wodną na Motławie i jej Opływie.

Mapka w powiększeniu - tutaj

Żuławy tuż za Gdańskiem Niewielu wodniaków cumujących w Gdańsku wie, że wystarczy tylko wypłynąć Motławą w górę rzeki, aby po minięciu Kamiennej Grodzy znaleźć się w klimacie Żuław - Żuław Gdańskich. Za Kamienną Grodzą kończą się bowiem sztucznie uregulowane brzegi, między którymi rzeka przypomina uregulowany kanał a zaczyna się dzika, meandrująca rzeka, z brzegami porośniętymi bujną zielenią, dochodzącymi do wody miejscowościami, widocznymi za wałem przedwojennymi jeszcze budynkami. Mnóstwo ptaków a zdarzy się nawet bobrze żeremie. Można tu wpłynąć nawet jachtem żaglowym z położonym masztem. W latach 2019-2021 roku oddano do użytku przystanie kajakowe w ramach projektu Pomorskie Szlaki Kajakowe. Przystanie na Motławie zlokalizowane są przy Kamiennej Grodzy, w Krępcu, Dziewięciu Włókach, Wiślinie, Lędowie, Wróblewie i w Suchym Dębie. W samym Gdańsku doskonałe zaplecze kajakowe znajduje się przy przystani Żabi Kruk a w 2024 powstała nowa przystań Na Szańcach na Opływie Motławy. Ponieważ prąd Motławy jest niewielki, można organizować spływy tą rzeką w obu kierunkach czy opłynąć "pętlę" Motława-Wisła-Martwa-Wisła-Motława, przewożąc kajaki pomiędzy Wisłą a Motławą. To wszystko sprawia, że zainteresowanie pływaniem Motławą jest i będzie coraz większe.

Zamknięte wrota przeciwpowodziowe Kamienna Grodza - czerwiec 2024 - fot. Piotr Salecki

Zamknięte wrota przeciwpowodziowe Żuławskie - czerwiec 2024 - fot. Piotr Salecki

Zapora na Motławie
Niestety, od kilku lat możliwość wpłynięcia na ten odcinek Motławę utrudniają wrota przeciwpowodziowe zamontowane w miejscu dawnej śluzy Kamienna Grodza. Wrota te mają samoczynny mechanizm, który powinien powodować ich zamknięcie w przypadku wzrostu poziomu wody grożącego powodzią. Niestety, wrota zamykają się także wtedy, kiedy poziom wody nie wzrasta, jest niski. To dowód na to, że wrota te działają nieprawidłowo i niezgodnie z przeznaczeniem, wbrew twierdzeniem zarządcy wrót RZGW Gdańsk, którzy twierdzą że "kontrolawykazała że wrota działają prawidłowo". Co więcej, wpływając na Motławę przy otwartych wrotach przeciwpowodziowych i wracając z kilkugodzinnego rejsu ryzykujemy że zastaniemy je... zamknięte. Czeka nas wtedy przymusowy wielogodzinny, całodzienny lub nawet kilkudniowy postój. Jeśli płyniemy jednostką większą od kajaka nie możemy jej po prostu przenieść.  A i kajaka nie przeniosą płynący z dzieckiem. Przy drugich wrotach - Żuławskich - przenosiny nawet kajaka nie są możliwe, bo nie ma tam żadnego miejsca do przenoski i jest niebezpieczna, bardzo ruchliwa ulica. Takie sytuacje zablokowania jednostek wodnych przy wrotach już się zdarzały, powodując ogromne problemy firmom wypożyczającym w Gdańsku rekreacyjne łodzie czy rowery wodne z silnikami przyczepnymi, których klienci utknęli za zamkniętymi wrotami. W rezultacie... firmy zakazały swoim klientom wpływać na Motławę powyżej Kamiennej Grodzy. Do pewnego stopnia - przynajmniej dla kajakarzy - ratunkiem była otwarta zastawka na jazie, przez którą można było przepłynąć kajakiem w razie zamknięcia wrót przeciwpowodziowych. W sezonie 2024 zastawka ta jest jednak zamknięta.

Obecnie więc mamy do czynienia z sytuacją, w której atrakcyjny szlak wodny Motławy jest w istocie bardzo często zablokowany dla większości jednostek wodnych. Możliwość nieoczekiwanego zamknięcia wrót w czasie kilkugodzinnej wyprawy na Motławę zniechęca wodniaków do wypływania. Zamknięta zastawka na jazie uniemożliwia przepłynięcie nawet kajakom. Czy istnieje jakaś możliwość zmiany tej sytuacji? Moim zdaniem i zdaniem wielu wodniaków i kajakarzy z Gdańska - tak. Otóż jeszcze kilka lat temu wrota przeciwpowodziowe Kamienna Grodza miały ograniczoną możliwość samoczynnego zamykania. Zrobiono to w bardzo prosty sposób, mocując wrota za pomocą grubej stalowej liny do ściany śluzy. W ten sposób, przy niewielkim przyborze wody wrota nie mogły samoczynnie się zamknąć, a w przypadku zagrożenia powodzią ową blokadę po prostu zdejmowano.

Podczas pływania spotykam pontony, łodzie, motorówki które są zablokowane przed zamkniętymi wrotami. Jak mówią wodniacy nieoczekiwane zamknięcia wrót są coraz częstsze i trwają coraz dłużej, przez co muszą zrezygnować z planowanego rejsu lub nie mogą powrócić. I mają dość takiej sytuacji, zwłaszcza kiedy Miasto Gdańsk ciągle mówi o promowaniu turystyki wodnej i buduje się przystanie wodne na Motławie i na Opływie Motławy - do których nie można dopłynąć.

Warto przeczytać

• Motława przewodnik dla wodniaków - tutaj
• Stopień wodny Kamienna Grodza - tutaj
  

Piotr Salecki

Zapraszamy na obozy przygody - www.wandrus.com.pl | www.obozyquadowe.pl